Zasiłek rodzinny jest świadczeniem rodzinnym, które ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka.
Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje:
- rodzicom, jednemu z rodziców, albo opiekunowi prawnemu dziecka,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- osobie uczącej się – oznacza to osobę pełnoletnią uczącą się, niepozostającą na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony
jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekroczy kwoty 674,00 zł lub kwoty 764,00 zł w przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Przekroczenie kryterium dochodowego uprawniającego do zasiłków rodzinnych nie oznacza automatycznie utraty tych świadczeń. W przepisach obowiązuje tak zwana zasada „złotówka za złotówkę”, co oznacza, że przy przekroczeniu kryterium dochodowego świadczenia są wypłacane w wysokości różnicy między wysokością wszystkich świadczeń (zasiłków wraz z dodatkami), a kwotą, o którą kryterium zostało przekroczone.
Zasiłek rodzinny przysługuje:
na dziecko:
- do ukończenia 18 lat
- w wieku powyżej 18 lat do 21 lat pod warunkiem kontynuowania nauki w szkole,
- do 24 lat jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej pod warunkiem, że ma orzeczony umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności;
osobie uczącej się – jeżeli uczy się w szkole lub w szkole wyższej, nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.
W przypadku zbiegu prawa rodziców, opiekunów faktycznych dziecka lub opiekunów prawnych dziecka do świadczeń rodzinnych świadczenia te wypłaca się temu z rodziców, opiekunów faktycznych dziecka lub opiekunów prawnych dziecka, który pierwszy złożył wniosek.
Jeżeli dziecko nie pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z obojgiem rodziców, świadczenia rodzinne wypłaca się temu z rodziców, pod którego opieką dziecko się znajduje.
Prawo do zasiłku rodzinnego przyznaje się na podstawie dochodu z poprzedniego roku. Jednakże aby ustalić aktualną sytuację osoby ubiegającej się o zasiłek rodzinny, bierze się również pod uwagę dochód utracony i/lub uzyskany przez osobę wnioskującą.
Organ wypłacający zasiłek rodzinny pomniejszy dochód rodziny o dochód utracony na skutek:
- uzyskania prawa do urlopu wychowawczego,
- utraty prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
- utraty zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
- utraty zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej,
- wyrejestrowania pozarolniczej działalności gospodarczej lub zawieszeniem jej wykonywania
- utraty zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
- utraty zasądzonych świadczeń alimentacyjnych w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do tych świadczeń lub utratą świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do świadczeń alimentacyjnych;
zaś z drugiej strony ma obowiązek do dochodu rodziny doliczyć dochód uzyskany wskutek zakończenia urlopu wychowawczego oraz uzyskania prawa do świadczeń lub osiągania dochodów z tytułów wskazanych powyżej w puntach 2 do 6.
Wobec powyższego do wniosku o zasiłek rodzinny należy dołączyć wszelkie dokumenty potwierdzające utratę lub uzyskanie dochodu przez wnioskodawcę.
Do dochodu rodziny ubiegającej się o świadczenia rodzinne nie są wliczane stypendia za wyniki w nauce i sporcie, natomiast wlicza się stypendium socjalne.
Zasiłek rodzinny nie przysługuje jeżeli:
- dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim,
- dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w rodzinie zastępczej,
- osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
- pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko
- osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostały zasądzone alimenty na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że:
- rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
- ojciec dziecka jest nieznany,
- powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
- sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka.
- członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej
Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi:
- 95,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
124,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku;
135,00 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.
Wniosek o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych na nowy okres zasiłkowy wraz z wymaganymi dokumentami można składać już od 1 sierpnia danego roku (on-line od 1 lipca). Najlepiej zmieścić się w terminie do 31 sierpnia, wówczas świadczenie przysługujące za listopad zostanie wypłacone do 30 listopada.
Natomiast w przypadku, gdy wniosek zostanie złożony w okresie od dnia 1 września do dnia 31 października, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata przysługujących świadczeń nastąpi do dnia 31 grudnia tego roku.
Dokumenty, które należy złożyć
W przypadku ubiegania się o świadczenia rodzinne na okres zasiłkowy trwający od dnia 01.11.2019 roku do 31.10.2020 roku należy dostarczyć dokumenty za rok 2018.
- zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego, dotyczące członków rodziny rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym za 2018 rok (ryczałt ewidencjonowany lub karta podatkowa), zawierające informacje odpowiednio o:
- a) formie opłacanego podatku,
- b) wysokości przychodu,
- c) stawce podatku,
- d) wysokości opłaconego podatku
- oświadczenie wnioskodawcy o wysokości dochodu niepodlegającego opodatkowaniu, który został uzyskany w 2018;
- zaświadczenie ze szkoły wyższej potwierdzające wysokość pobieranego stypendium za okres od dnia 01.01.2018 roku do dnia 31.12.2018 roku;
- kopia prawomocnego wyroku rozwodowego (oryginał do wglądu);
- kopia odpisu wyroku sądu zasądzającego alimenty na rzecz osób w rodzinie lub kopia odpisu protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej lub kopia odpisu zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem (oryginał do wglądu), a także:
- przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące faktyczną wysokość otrzymanych alimentów w 2018 roku,
- zaświadczenie komornika o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji alimentów, a także o wysokości wyegzekwowanych alimentów w 2018 roku, w przypadku uzyskania alimentów niższych niż zasądzone w wyroku, ugodzie sądowej lub ugodzie przed mediatorem bądź potwierdzające bezskuteczność egzekucji w 2018 roku,
- oświadczenie o wysokości otrzymanych alimentów oraz zaświadczenie komornika
o wysokości wyegzekwowanych alimentów, gdy jest prowadzona egzekucja komornicza, w przypadku uzyskania alimentów wyższych niż zasądzone w wyroku, ugodzie sądowej lub ugodzie przed mediatorem, - informację właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą, jeżeli dłużnik zamieszkuje za granicą,
- zaświadczenie właściwego organu gminy lub nakaz płatniczy za 2018 rok lub oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego wyrażone w hektarach przeliczeniowych (umowa dzierżawy w przypadku oddania części lub całości gospodarstwa w dzierżawę lub umowę zawartą w formie aktu notarialnego);
- kopia aktu zgonu rodzica lub małżonka (oryginał do wglądu);
- zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną potwierdzające pozostawanie kobiety pod opieką medyczną nie później niż od 10-go tygodnia ciąży do porodu, potwierdzające co najmniej jedno badanie kobiety w każdym trymestrze ciąży,
- przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość alimentów świadczonych w 2018 roku na rzecz osoby spoza rodziny wraz z ugodą lub wyrokiem sądowym je zasądzającym;
- inne dodatkowe dokumenty związane z indywidualną sytuacją osoby ubiegającej się i członków jej rodziny.
Dokumenty potwierdzające uzyskanie dochodu po roku kalendarzowym 2018 przez wnioskodawcę oraz członków jego rodziny.
- kopia umowy o pracę, umowy zlecenie, umowy o pracę nakładczą, umowy agencyjnej, decyzja o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (oryginały do wglądu);
- zaświadczenie od pracodawcy o dochodzie uzyskanym z miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnięty został dochód;
- oświadczenie o dochodzie uzyskanym z miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnięty został dochód w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej;
- kopia decyzji przyznającej zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne, a także emeryturę, rentę lub rentę rodzinną, rentę socjalną z wyjątkiem renty przyznanej rolnikowi w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego (oryginał do wglądu).
Dokumenty potwierdzające utratę dochodu w 2018 roku i po 2018 roku przez wnioskodawcę oraz członków jego rodziny.
- kopia świadectwa pracy lub inny dokument potwierdzający datę utraty dochodu (oryginał do wglądu);
- dokument potwierdzający wysokość utraconego dochodu (PIT-y wydane przez płatnika składek PIT-11, PIT-40, PIT-8 za 2018 rok);
- dokument potwierdzający datę zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej (oryginał do wglądu).
W oparciu o art. 23b ustawy o świadczeniach rodzinnych organ właściwy prowadzący postępowanie w sprawie świadczeń rodzinnych jest zobowiązany do samodzielnego pozyskiwania niektórych informacji za pomocą systemu teleinformatycznego utworzonego przez ministra właściwego do spraw rodziny (Empatia).
Zachęcamy również do zapoznania się z dodatkowymi informacjami dostępnymi na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej: