Zasiłek rodzinny

Zasiłek rodzinny jest świadczeniem rodzinnym, które ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka.

Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje:

  • rodzicom, jednemu z rodziców, albo opiekunowi prawnemu dziecka,
  • opiekunowi faktycznemu dziecka,
  • osobie uczącej się – oznacza to osobę pełnoletnią uczącą się, niepozostającą na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony

jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekroczy kwoty 674,00 zł lub kwoty 764,00 zł w przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Przekroczenie kryterium dochodowego uprawniającego do zasiłków rodzinnych nie oznacza automatycznie utraty tych świadczeń. W przepisach obowiązuje tak zwana zasada „złotówka za złotówkę”, co oznacza, że przy przekroczeniu kryterium dochodowego świadczenia są wypłacane w wysokości różnicy między wysokością wszystkich świadczeń (zasiłków wraz z dodatkami), a kwotą, o którą kryterium zostało przekroczone.

Zasiłek rodzinny przysługuje:

na dziecko:

  • do ukończenia 18 lat
  • w wieku powyżej 18 lat do 21 lat pod warunkiem kontynuowania nauki w szkole,
  • do 24 lat jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej pod warunkiem, że ma orzeczony umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności;

osobie uczącej się – jeżeli uczy się w szkole lub w szkole wyższej, nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.

W przypadku zbiegu prawa rodziców, opiekunów faktycznych dziecka lub opiekunów prawnych dziecka do świadczeń rodzinnych świadczenia te wypłaca się temu z rodziców, opiekunów faktycznych dziecka lub opiekunów prawnych dziecka, który pierwszy złożył wniosek.

Jeżeli dziecko nie pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z obojgiem rodziców, świadczenia rodzinne wypłaca się temu z rodziców, pod którego opieką dziecko się znajduje.

Prawo do zasiłku rodzinnego przyznaje się na podstawie dochodu z poprzedniego roku. Jednakże aby ustalić aktualną sytuację osoby ubiegającej się o zasiłek rodzinny,  bierze się również pod uwagę dochód utracony i/lub uzyskany przez osobę wnioskującą.

Organ wypłacający zasiłek rodzinny pomniejszy dochód rodziny o dochód utracony na skutek:

  1. uzyskania prawa do urlopu wychowawczego,
  2. utraty prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
  3. utraty zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
  4. utraty zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej,
  5. wyrejestrowania pozarolniczej działalności gospodarczej lub zawieszeniem jej wykonywania
  6. utraty zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
  7. utraty zasądzonych świadczeń alimentacyjnych w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do tych świadczeń lub utratą świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do świadczeń alimentacyjnych;

zaś z drugiej strony ma obowiązek do dochodu rodziny doliczyć dochód uzyskany wskutek zakończenia urlopu wychowawczego oraz uzyskania prawa do świadczeń lub osiągania dochodów z tytułów wskazanych powyżej w puntach 2 do 6.

Wobec powyższego do wniosku o zasiłek rodzinny należy dołączyć wszelkie dokumenty potwierdzające utratę lub uzyskanie dochodu przez wnioskodawcę.

Do dochodu rodziny ubiegającej się o świadczenia rodzinne nie są wliczane stypendia za wyniki w nauce i sporcie, natomiast wlicza się stypendium socjalne.

Zasiłek rodzinny nie przysługuje jeżeli:

  1. dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim,
  2. dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w rodzinie zastępczej,
  3. osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
  4. pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko
  5. osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostały zasądzone alimenty na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że:
    • rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
    • ojciec dziecka jest nieznany,
    • powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
    • sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka.
  6. członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej

Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi:

  • 95,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
    124,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku;
    135,00 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.

Wniosek  o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych na nowy okres zasiłkowy wraz z wymaganymi dokumentami można składać już od 1 sierpnia danego  roku (on-line od 1 lipca). Najlepiej zmieścić się w terminie do 31 sierpnia, wówczas świadczenie przysługujące za listopad zostanie wypłacone do 30 listopada.

Natomiast w przypadku, gdy wniosek zostanie złożony w okresie od dnia 1 września do dnia 31 października, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata przysługujących świadczeń nastąpi do dnia 31 grudnia tego roku.

Dokumenty, które należy złożyć

W przypadku ubiegania się o świadczenia rodzinne na okres zasiłkowy trwający od dnia 01.11.2019 roku do 31.10.2020 roku należy dostarczyć dokumenty za rok 2018.

  • zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego, dotyczące członków rodziny rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym za 2018 rok (ryczałt ewidencjonowany lub karta podatkowa), zawierające informacje odpowiednio o:
  1. a) formie opłacanego podatku,
  2. b) wysokości przychodu,
  3. c) stawce podatku,
  4. d) wysokości opłaconego podatku
  • oświadczenie wnioskodawcy o wysokości dochodu niepodlegającego opodatkowaniu, który został uzyskany w 2018;
  • zaświadczenie ze szkoły wyższej potwierdzające wysokość pobieranego stypendium za okres od dnia 01.01.2018 roku do dnia 31.12.2018 roku;
  • kopia prawomocnego wyroku rozwodowego (oryginał do wglądu);
  • kopia odpisu wyroku sądu zasądzającego alimenty na rzecz osób w rodzinie lub kopia odpisu protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej lub kopia odpisu zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem (oryginał do wglądu), a także:
  • przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące faktyczną wysokość otrzymanych alimentów w 2018 roku,
  • zaświadczenie komornika o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji alimentów, a także o wysokości wyegzekwowanych alimentów w 2018 roku, w przypadku uzyskania alimentów niższych niż zasądzone w wyroku, ugodzie sądowej lub ugodzie przed mediatorem bądź potwierdzające bezskuteczność egzekucji w 2018 roku,
  • oświadczenie o wysokości otrzymanych alimentów oraz zaświadczenie komornika
    o wysokości wyegzekwowanych alimentów, gdy jest prowadzona egzekucja komornicza, w przypadku uzyskania alimentów wyższych niż zasądzone w wyroku, ugodzie sądowej lub ugodzie przed mediatorem,
  • informację właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą, jeżeli dłużnik zamieszkuje za granicą,
  • zaświadczenie właściwego organu gminy lub nakaz płatniczy za 2018 rok lub oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego wyrażone w hektarach przeliczeniowych (umowa dzierżawy w przypadku oddania części lub całości gospodarstwa w dzierżawę lub umowę zawartą w formie aktu notarialnego);
  • kopia aktu zgonu rodzica lub małżonka (oryginał do wglądu);
  • zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną potwierdzające pozostawanie kobiety pod opieką medyczną nie później niż od 10-go tygodnia ciąży do porodu, potwierdzające co najmniej jedno badanie kobiety w każdym trymestrze ciąży,
  • przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość alimentów świadczonych w 2018 roku na rzecz osoby spoza rodziny wraz z ugodą lub wyrokiem sądowym je zasądzającym;
  • inne dodatkowe dokumenty związane z indywidualną sytuacją osoby ubiegającej się i członków jej rodziny.

Dokumenty potwierdzające uzyskanie dochodu po roku kalendarzowym 2018 przez wnioskodawcę oraz członków jego rodziny.

  • kopia umowy o pracę, umowy zlecenie, umowy o pracę nakładczą, umowy agencyjnej, decyzja o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (oryginały do wglądu);
  • zaświadczenie od pracodawcy o dochodzie uzyskanym z miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnięty został dochód;
  • oświadczenie o dochodzie uzyskanym z miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnięty został dochód w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej;
  • kopia decyzji przyznającej zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne, a także emeryturę, rentę lub rentę rodzinną, rentę socjalną z wyjątkiem renty przyznanej rolnikowi w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego (oryginał do wglądu).

Dokumenty potwierdzające utratę dochodu w 2018 roku i po 2018 roku przez wnioskodawcę oraz członków jego rodziny.

  • kopia świadectwa pracy lub inny dokument potwierdzający datę utraty dochodu (oryginał do wglądu);
  • dokument potwierdzający wysokość utraconego dochodu (PIT-y wydane przez płatnika składek PIT-11, PIT-40, PIT-8 za 2018 rok);
  • dokument potwierdzający datę zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej (oryginał do wglądu).

W oparciu o art. 23b ustawy o świadczeniach rodzinnych organ właściwy prowadzący postępowanie w sprawie świadczeń rodzinnych jest zobowiązany do samodzielnego pozyskiwania niektórych informacji za pomocą systemu teleinformatycznego utworzonego przez ministra właściwego do spraw rodziny (Empatia).

Zachęcamy również do zapoznania się z dodatkowymi informacjami dostępnymi na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej:

Załączniki